Madagaskar Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina için yolun sonu geldi. Haftalarca süren ve büyük ölçüde gençlerin öncülük ettiği protestoların ardından ordu Salı günü yönetimi devraldı.
CAPSAT adlı özel birliğin komutanı Albay Michael Randrianirina, başkent Antananarivo’daki başkanlık sarayı önünde yaptığı açıklamada, “İktidarı ele alıyoruz” dedi. Randrianirina, anayasanın askıya alındığını, ordu ve jandarma mensuplarından oluşan bir Başkanlık Konseyi kurulduğunu bildirdi. Mevcut sivil hükümetin görevine devam edeceğini, ancak reformlar için bir Yüksek Mahkeme oluşturulacağını duyurdu. Ayrıca iki yıl içinde bir referandum yapılacağını, kısa sürede bir sivil hükümet kuracak başbakan atanacağını açıkladı.
Pazartesi akşamı Rajoelina, Facebook üzerinden halka seslendi. “Anayasal düzene saygı gösterilmesi” çağrısında bulunan Cumhurbaşkanı, “güvenli bir yerde” bulunduğunu söyleyerek aslında başkentte olmadığını ima etti. Bu da daha önce Fransız kaynakların iddialarını doğruladı: Rajoelina’nın bir Fransız askeri uçağıyla La Réunion adasına götürüldüğü belirtiliyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Rajoelina’ya Pazartesi günü yeniden destek vermişti, ancak bu destekte onu kurtaramaya yetmedi.
Afrika’nın doğusundaki büyük ada ülkesi Madagaskar’da “Z kuşağı” protestoları 25 Eylül’de başladı. Gösteriler, özellikle mahallelerdeki sürekli su ve elektrik kesintilerine tepki olarak patlak verdi; ayrıca Endonezya ve özellikle Nepal’deki gençlik ayaklanmalarından da ilham aldı. Birleşmiş Milletler, güvenlik güçlerinin baskısı sonucu 20’den fazla kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
Ancak geçtiğimiz Cumartesi günü, CAPSAT birliği ile genç göstericiler arasında beklenmedik bir “dayanışma” doğdu. Bunun üzerine Rajoelina olayı “isyan ve darbe girişimi” olarak nitelendirdi – ki bu girişim sonunda başarılı oldu. Şimdi ise herkesin aklındaki soru şu: Darbeciler gençlerin sosyal taleplerini karşılayacak mı, yoksa yeni bir otoriter dönem mi başlayacak?
Unutulmamalı ki Rajoelina da zamanında bir halk ayaklanmasıyla iktidara gelmişti.
Bugün yalnızca Madagaskar’da değil, özellikle Fas’ta da 13–30 yaş arası gençler benzer bir hareket başlatmış durumda.
Afrika’nın diğer ucundaki bu ülkede de kamu hizmetlerindeki büyük eksiklikler eleştirilirken, ülke elitlerinin servetlerine servet kattığı ve 2030 FIFA Dünya Kupası için stadyum inşaatı gibi prestij projelerine milyarlar harcadığı belirtiliyor.
Madagaskar ve Nepal ile Fas’taki “Gen Z 212” hareketi arasında bir başka ortak nokta ise iletişim teknolojisi. Gösteriler, özellikle oyuncular arasında popüler olan çevrimiçi platform Discord üzerinden organize ediliyor.
Fas’ta 220.000 kişi bu kanallara kayıt yaptırmış durumda ve her akşam eylemlerin sürüp sürmeyeceğini oylama yoluyla kararlaştırıyorlar.
Geçen hafta Kral Muhammed VI’nın hükümete yönelik uyarısının ardından geçici olarak durdurulan protestoların, önümüzdeki Cumartesi günü birçok şehirde eş zamanlı olarak yeniden başlaması bekleniyor.
Çeviri: Kızıl Bayrak
Junge Welt-Bernard Schmid / 15.10.2025
